De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) heeft na de Listeria-besmetting bij het vleesverwerkend bedrijf Offerman in Aalsmeer in 2019 de procedures voor het uitvoeren van herinspecties aangepast.
De herinspecties worden met een hogere prioriteit afgehandeld conform het vastgestelde interventiebeleid. De NVWA kijkt sindsdien in vergelijkbare situaties ook intensiever naar de schoonmaakprocedures. De NVWA onderzocht het eigen handelen in de Listeria-zaak en staatssecretaris Blokhuis van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft het rapport daarover naar de Tweede Kamer gestuurd in november 2021.
Gevolgen van Listeria-uitbraak
In 2019 zijn 6 mensen overleden, hadden 2 vrouwen een miskraam en werden 35 mensen ziek door het consumeren van vleeswaren die teveel Listeriabacteriën bevatten. De verdachte producten van Offerman (eigendom van Ter Beke, een Belgisch voedingsmiddelenbedrijf) werden teruggehaald uit de winkels. Het rapport waarin de NVWA haar onderzoek naar het handelen bij de uitbraak van Listeria bij Offerman publiceert is openbaar en beschikbaar via NVWA.nl.
Al in 2015 constateerde de NVWA dat Offerman de houdbaarheidsstudies niet op orde had. Volgens de Europese wetgeving moet een voedingsmiddelenbedrijf aantonen dat tijdens bewaren van eindproducten de bacterie Listeria monocytogenes niet kan uitgroeien. Zie ook ‘infoblad 85’, met nadere eisen bij de wettelijke microbiologische criteria. Voor enkele producten was het beheersen van de groei van Listeria niet afdoende aangetoond. Dat betekende een verkorte houdbaarheidsdatum en elke batch moest getest worden (positive release).
Herinspectie
Enkele producten werden uit het assortiment genomen en de NVWA hield nauw contact met het bedrijf over de voortgang van de studies. Er had volgens de interventieprocedures een herinspectie moeten plaatsvinden met betrekking tot de Listeria-problematiek. Dit is door omstandigheden niet gebeurd. De NVWA stelt dat er andere prioriteiten waren. De aantallen Listeriabacteriën lagen onder de norm; volgens de NVWA is het niet na te gaan of de Listeriabesmetting eerder aan het licht was gekomen als de herinspectie wel volgens plan was uitgevoerd.
Intussen was door het RIVM met een nieuwe techniek aangetoond dat de variant van de Listeria waarvan de mensen in 2019 ziek geworden waren, dezelfde was als in omgevingsonderzoek in de fabriek in Aalsmeer gevonden was. Deze techniek is WGS, whole genome sequencing (de DNA code wordt bepaald), waarmee de bron van de besmetting bewezen kan worden. Op veel plaatsen in de productieruimte (ook in muren) waren grotere hoeveelheden van de pathogene variant aanwezig dan verwacht op grond van eerder productonderzoek.
Hogere prioriteit
De NVWA kondigt aan dat herinspecties met hogere prioriteit afgehandeld zullen worden, conform het interventiebeleid.
Goed opgestelde en juist uitgevoerde schoonmaakprocedures zijn van cruciaal belang. De productieruimte moet bouwkundig en technisch ontworpen zijn volgens de juiste principes.
Tevens is hier weer gebleken dat met whole genome sequencing de bron van een besmetting kan worden aangetoond.
Lees voor de volledigheid het rapport Handelen NVWA bij uitbraak Listeria bedrijf Offerman (opent in pdf)