De laatste jaren zien we een trend in de zorg: meer en meer huizen schakelen om naar kleinschalig wonen en gaan gebruik maken van de Hygiënecode voor de voedingsverzorging in woonvormen. In dit artikel gaan we kort in op de voorwaarden en zullen een paar tips aan de hand doen.
Bij het opstellen van de hygiënecode is ervan uitgegaan dat er slechts eenvoudige handelingen worden verricht. Het bereiden, inkoelen en bewaren van een aantal maaltijden om deze op een later tijdstip (bijvoorbeeld in het weekend) te verwarmen voor consumptie is geen eenvoudige handeling. Wanneer tijdens een of meerdere van deze processen de gewenste temperatuur niet of niet snel genoeg wordt bereikt, is er kans op uitgroei van micro-organismen en vorming van giftige stoffen. Wanneer er niet door de begeleiders kan worden gekookt, kunnen de maaltijden koelvers of vriesvers worden ingekocht.
Onze inspecteurs treffen regelmatig hoge temperaturen in de koelkasten aan, meer dan 7° Celsius. Vaak zijn de begeleiders zich hier niet van bewust. Let op de indeling van de koelkast, in de deur en bovenin is het warmer en als de koelkast vaak wordt geopend loopt de temperatuur hier snel op. Bewaar hier alleen producten die niet persé gekoeld hoeven te worden of gesloten verpakkingen die na opening gekoeld moeten worden bewaard. Zorg verder dat de luchtcirculatie in de koelkast niet wordt belemmerd, houdt de wanden vrij en pak de koelkast niet te vol. Boter, sappen en frisdranken hoeven meestal niet gekoeld bewaard te worden als ze nog niet zijn aangebroken. Bewaar deze zolang buiten de koelkast.
Controleer dagelijks de temperatuur met een koelkastthermometer. Deze thermometers zijn in de regel niet erg nauwkeurig en daarom raden we aan om aanvullend een keer in de week de kerntemperatuur van een product te meten met een gekalibreerde thermometer. Gekalibreerd houdt in dat u er zeker van bent dat deze de juiste temperatuur aangeeft. Dit moet minstens een keer per jaar worden gecontroleerd. Meet de temperatuur op de kritische plaatsen in de koelkast zodat u zeker bent dat deze overal aan de norm voldoet. Als er producten worden bewaard die een bewaaradvies van maximaal 4° Celsius meekrijgen van de producent (bijvoorbeeld rauwe kip) moet hier aan worden voldaan.
Alhoewel het niet verplicht is om de geopende producten te voorzien van een openingsdatum, met een sticker of een stift, blijkt dit geen overbodige luxe. Bij navraag wanneer de producten zijn geopend moeten de medewerkers het antwoord vaak schuldig blijven. Omdat je met meerdere collega’s werkt is een openingsdatum een makkelijke manier van communiceren. Iedereen weet direct of je de vleeswaren of het pak melk nog kunt gebruiken.
Tenslotte wie moet de hygiënecode allemaal kennen in de woonvorm? In hoofdstuk 1, Actiepunten, worden de belangrijkste punten vermeld waarop moet worden gelet. Als begeleiders en cliënten zich hieraan houden handelt men hygiënisch. De hoofdstukken 2 tot en met 10 gaan dieper in op de manier waarop hygiënisch kan worden gewerkt. In die hoofdstukken zijn ook tips opgenomen.
De bewaarwijzer maakt integraal onderdeel uit van de hygiënecode. Op deze bewaarwijzer staan naast houdbaarheid van geopende levensmiddelen ook handige tips betreffende de indeling van de koelkast en het inkopen en bereiden van maaltijden. Hang deze op een voor iedereen zichtbare plaats op. Bijvoorbeeld op het prikbord of de binnenkant van een keukenkastje dat door iedereen wordt gebruikt. De bewaarwijzer wordt regelmatig aangepast, de laatste versie is beschikbaar op de site van het voedingscentrum, www.voedingscentrum.nl.