De GGD’en en de NVWA hebben in 2022 in totaal 1165 voedselgerelateerde uitbraken gemeld bij het RIVM-CIb. Het instituut spreekt van een sterke stijging ten opzichte van voorgaande jaren.
Met de 1165 voedselgerelateerde uitbraken in 2022 zijn 4470 zieken gemeld bij het RIVM-CIb. In 2021 waren er 838 meldingen en 3517 zieken. Daarmee steeg het aantal meldingen in 2022 met 39 procent ten opzichte van het jaar daarvoor. In vergelijking met 2016 (594 meldingen met 2731 zieken) is er sprake een verdubbeling van het aantal meldingen. Er is sprake van een uitbraak door een voedselgerelateerde ziekteverwekker als twee of meer mensen tegelijk ziek worden na het eten van hetzelfde voedsel.
Voornamelijk restaurants
Het RIVM heeft de cijfers gepubliceerd in het rapport Registratie voedselgerelateerde uitbraken in Nederland 2022. Daarin staat ook vermeld waar het verdacht voedsel werd bereid. Dat waren voornamelijk restaurants (752 meldingen, 65 procent) en cafetaria/fastfood/afhaal (150 meldingen, 13 procent). In 2022 kwamen 73 meldingen binnen vanuit winkels/fabriek (6,3 procent) en vijf vanuit de zorg (0,4 procent).
Oorzaken van uitbraken
Volgens het RIVM is de oorzaak van de gemelde uitbraken vaak niet bekend. Dat komt omdat niet altijd duidelijk is welk voedselproduct besmet kan zijn geweest, of omdat er geen ziekteverwekker wordt gevonden. Wel is bekend dat het norovirus, Salmonella en Campylobacter in 2022, net als in eerdere jaren, nog steeds het meest zijn aangetoond als oorzaak van een uitbraak. Wel zijn er voor het derde jaar achter elkaar veel minder uitbraken van het norovirus gezien dan in de jaren ervoor. Dit komt omdat er tegenwoordig minder snel op dit virus wordt getest.
Inspectie van de NVWA
Bij voldoende aanleiding voert de NVWA een inspectie uit. In 2022 werd kwam de NVWA in 70 procent van de gemelde uitbraken in actie. Dit is vergelijkbaar met voorgaande jaren (2018-2021: 65-79 procent). Vaak wordt er geen inspectie uitgevoerd als er niet genoeg gegevens en/of aanknopingspunten zijn voor brononderzoek, als het minder waarschijnlijk is dat de gemelde ziekte veroorzaakt is door het vermeende voedselproduct of in de aangegeven setting, als de kans dat de bron met een inspectie achterhaald kan worden zeer klein is.
Ondersteuning bij voedselveiligheid
Een uitbraak zoveel mogelijk voorkomen? Houwers helpt bedrijven en organisaties in Nederland op het gebied van voedselveiligheid en hygiëne. Dat gebeurt onder andere met een duidelijk stappenplan op weg naar een HACCP-certificering. Houwers voert onder meer inspecties uit, biedt trainingen en e-learings aan en adviseert bij verscherpt toezicht van de NVWA.